آشنایی با رشته باستان شناسی و بازار کار آن در ایران
باستان شناس یک محقق است که با بررسی، پژوهش و کاوش در نقاط مختلف جهان (که روزی محل رفت و آمد، سکونت و یا فعالیت های مختلف بوده اند)، شواهد لازم را برای تحقیقات خود جمع آوری می کند.
این محقق سعی دارد تا گذشته را بر اساس چیزهایی که به دست آورده است، بازسازی کند. در واقع باستان شناس از یک سمت، مسیر تاریخ را تعیین کرده و از طرف دیگر مادر تاریخ است.
به همین علت است که اگر بخواهیم گذشته هر جامعه را از نظر اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و یا مذهبی بدانیم، این کار بدون مراجعه به نظریات باستان شناسان، غیرممکن خواهد بود.
داوطلبان تحصیل در این رشته باید توانایی های لازم را داشته باشند. پس قبل از انتخاب این رشته این توانایی ها را در خود جستجو کنید.
- علاقه به کار در طبیعت؛ یعنی اینکه باستان شناس باید عاشق کاوش، جستجو، کشف مجهولات و نقاط تاریک تاریخ گذشته باشد.
- داوطلب باید در زمینه تاریخ و جغرافیای ایران و کشورهای همسایه اطلاعات خوبی داشته باشد.
- داوطلب باید به زبان انگلیسی مسلط باشد.
دانشجویان این رشته نیز مانند سایر رشته ها، باید دروس پایه و دروس اصلی و تخصصی را بگذرانند.
درس های پایه برای این رشته عبارتند از:
- تاریخچه علم باستان شناسی
- بررسی تمدن های باستانی از نظر قرآن کریم
- جغرافیای تاریخی
- اصول و مبانی انسان شناسی
- اسطوره شناسی
- تاریخ هنر از باستان تا آغاز اسلام
- حفظ آثار باستانی
- اصول و مبانی باستان شناسی
دروس اصلی و تخصصی باستان شناسی نیز عبارتند از:
- استخوان شناسی
- باستان شناسی پیش از تاریخ ایران
- ایران در آغاز شهرنشینی
- باستان شناسی و هنر ایلام
- باستان شناسی ایران در هزاره اول قبل از میلاد
- باستان شناسی و هنر ماد و هخامنشی
- باستان شناسی اشکانی
- باستان شناسی ساسانی
- باستان شناسی و هنر اسلامی
- فلز کاری دوره اسلامی
- باستان شناسی پیش از تاریخ بین النهرین
- هنر و معماری بین النهرین در دوران تاریخی
- باستان شناسی مصر باستان
- باستان شناسی و هنر آسیاس صغیر
- سکه شناسی
- شناخت مهر و تابلت
- تاریخ هنر نقاشی در ایران
- هنر یونان و روم باستان
- حفاظت اشیاء باستانی
- باستان شناسی و هنر سرزمین های اسلامی
- سیر تحول خطوط و خواندن کتیبه های اسلامی
- کتاب آرایی
- هنر خاور دور
- هنر هند باستان
- خواندن خطوط باستانی
- تکنیک و هنر سفالگری
- طراحی و ترسیم مدارک باستانی
- روش کاوش
- موزه داری
- کاوش در محل
- طبقه بندی سفال
- بررسی آثار باستانی
- خواندن متون باستان شناسی
- باستان شناسی و هنر قلمرو غربی اسلامی
در حال حاضر در ایران، تعداد زیادی فارغ التحصیل رشته باستان شناسی وجود دارند که شاغل نیستند. این در حالی است که بسیاری از آثار باستانی در کشور ما هنوز شناسایی و ثبت نشده اند و حتی آنهایی هم که ثبت شده اند، نه تنها به خوبی حفظ و نگهداری نمی شوند بلکه معرفی هم نمی شوند.
در واقع با وجود اینکه در ایران زمینه های ملی رشته باستان شناسی وجود دارد و حداقل در خاورمیانه، می توانیم باستان شناسان مطرحی داشته باشیم؛ اما متاسفانه در ایران مطالعات باستان شناسی بسیار ضعیف است.
به همین علت است که توصیه می کنیم؛ اگر عاشق و شیفته تاریخ، تمدن و فرهنگ ایران هستید، این رشته را انتخاب کنید؛ اما اگر به بازار کار و پول فکر می کنید، سراغ رشته دیگری بروید.
